Kręgosłup w ciąży

Postawa w ciąży zmienia się po to, abyś mogła utrzymać równowagę w pozycji stojącej. Średni przyrost masy ciała u kobiet w ciąży pojedynczej wynosi 10-12 kg (ok. 20% masy ciała). Po 12 tygodniach macica jest już zbyt duża aby pomieścić się w obrębie miednicy mniejszej. Jej masa przemieszcza się do góry i do przodu. Mięśnie brzucha rozciągają się, ich napięcie jest mniejsze – tracą więc zdolność utrzymania neutralnej pozycji miednicy i kręgosłupa lędźwiowego.
Niegdyś sądzono, że lordoza lędźwiowa u ciężarnej zwiększa się. Tymczasem okazuje się, że krzywizna ta nie zmienia się lub wzrasta nieznacznie [1]. Cały kręgosłup natomiast zmienia położenie na bardziej tylne a środek ciężkości ma tendencję do przemieszczenia w kierunku do tyłu i w dół
Bardzo istotną rolę w przebiegu zmian Twojego organizmu odgrywa hormon o nazwie relaksyna. Jej produkcja zwiększa się dziesięciokrotnie a szczyt stężenia przypada pomiędzy 38-42 tygodniem ciąży. Relaksyna zmniejsza zborność  stawów, które stają się „wiotkie”.  Jest to niezbędne, aby miednica pomieściła powiększającą się macicę. Taka „wiotkość” stawów jest bardziej zauważalna u wieloródek niż u kobiet spodziewających się pierwszego dziecka.

Gdzie dokładnie zachodzą największe zmiany elastyczności i jaki może mieć to konsekwencje?
  • W odcinku lędźwiowym – więzadło podłużne przednie i boczne więzadła kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Osłabia to zdolność podporową kręgosłupa. W rezultacie mogą wzrastać objawy dyskopatyczne i/lub bóle pochodzące z powierzchni stawowych.
  • W miednicy – spojenie łonowe rozszerza się z 0,5 mm do nawet 12 mm. Istnieje więc ryzyko pionowego przemieszczenie się chrząstek budujących ten staw. Z tego powodu może dojść do przeciążenia stawów krzyżowo-biodrowych leżących z tyłu, gdyż wszelkie zmiany przedniej części miednicy wpływają na tylne jej elementy i na odwrót. Chociaż stawy krzyżowo-biodrowe są z natury bardzo stabilne (struktury więzadeł „opakowują” je ciasno z przodu i z tyłu, a sam kształt ogranicza ich ruch), ich mobilność może się zwiększyć w okresie ciąży. I również tutaj rozciągnięcie wrażliwych więzadeł może powodować ból.
Na podstawie własnych doświadczeń i pracy z pacjentkami ciężarnymi mogę w tym miejscu pocieszyć wszystkie przyszłe mamy, które przed zajściem w ciąże narzekały na bóle krzyża o podłożu dyskogennym. Większość z nich zapomina o dolegliwościach w momencie kiedy ciąża jest zaawansowana. Zmiany biomechaniczne całego kręgosłupa powodują, iż możliwość kontaktu dysku z wrażliwymi częściami układu nerwowego jest mała. A takich przepuklin dyskowych mamy statystycznie najwięcej.

Czego więc możesz się spodziewać, jeśli spodziewasz się dziecka?
  • Ból odcinka lędźwiowego z promieniowaniem lub bez do nóg. Prawdziwa, typowa rwa kulszowa jest rzadka i stanowi tylko 1% bólu pochodzenia kręgosłupowego u ciężarnych [2,3].
  • Ból stawu krzyżowo-biodrowego z promieniowaniem lub bez. Występuje w ciąży 4 razy częściej niż ból pochodzenia lędźwiowego [4].
  • Nocne bóle pleców.
Pamiętaj, że o skuteczności leczenia decyduje trafna diagnoza. Nie „zgaduj” na własną rękę, z której części ciała pochodzi Twój ból. Zgłoś się do lekarza ortopedy lub fizjoterapeuty, którzy na podstawie wywiadu i badania klinicznego będą mogli zaordynować bezpieczne dla Ciebie leczenie.

Jak sobie pomóc zanim dotrzesz do specjalisty?
Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest przyjęcie pozycji łagodzącej dolegliwości. Słuchaj swojego ciała – ono podpowie Ci, która pozycja (zwykle leżąca) minimalizuje objawy.
Ciąża to szczególny okres w życiu każdej kobiety. Dbasz nie tylko o własne zdrowie. Wiele farmaceutyków jest praktycznie zakazanych, pozostają środku naturalne – ruch, masaż, terapia manualna, plastrowanie. Ale o tym, które zastosować i w którym okresie ciąży, decyduje specjalista.
 

1. Hummel P: Changes in Posture During Pregnancy. Philadelphia, WB Saunders, 1987.
2. Ӧstgaard HC, Andersson GB, Karlsson K: Prevalence of back pain in pregnancy. Spine 16:549- 552, 1991.
3. Hainline B: Low-back pain in pregnancy. Adv Neurol 64:65- 76, 1994.
4. Ӧstgaard HC, Zetherström G, Roos-Hansson E, et al: Reduction of back and posterior pelvic pain in pregnancy. Spine 19:894-900, 1994.

 


Wstecz